استعداد حرکتی ورزشی
استعداد ورزشی به اندازه توانایی سریع دویدن روي یک مسیر مستقیم، باریک و محدود، و بـه انـدازه توانایی بازي در پشت مدافع در ورزشهاي گروهی وسیع و گسترده است. مایکل جانسون که قهرمـان دوي سرعت المپیک است. بالاترین حد استعداد ورزشی را به نمایش مـی گـذارد، امـا بـا ایـن حـال مهارتهاي آن بیشتر یک بعدي است. (استعداد یک بعدي)
استعداد ورزشی همچنین می تواند توانایی بازي کردن در پست گارد رأس بـسکتبال وسـعت داشـته را بـا هـم تلفیـق باشد.چرا که باید در هر لحظـه بـازي مهارتهـاي جـسمانی، عـاطفی و نـاملموس نمایند.چرا که این بازیکنان بندرت دریک مسیرمستقیم سریع می دوند. امـا در عـوض بایـد تـصمیم گیري نمایند، بازي ها را پیش بینی کنند، توپ را کنترل کنند، بدوند، تغییر جهت دهند، نـسبت بـه بازیکنان خودي و حریف عکس العمل نشان دهنـد.اسـتعداد ورزشـی ایـن افـراد چنـد بعـدي اسـت. (استعداد چند بعدي)
بعضی از ورزشکاران هستند که به دلیل تخصص یافتن زود هنگام، رقابت و مقدار پـول هنگفتـی کـه به آنها داده می شود. اغلب دریک رشته ورزشی ماهر می شوند. اما عده اي دیگـر در چنـدین رشـته بصورت حرفه اي بازي می کنند و اغلـب در همـه آنهـا موفـق مـی باشـند. بطـور مثـال آقـاي بیـت دیدریکسون 18 ساله در 16 جولاي 1932 ،بیو مونت تگزاس، به عضویت اتحادیه ورزشکاران آمـاتور و مسابقات قهرمانی دو میدانی ملی در آمد. او با قد 160 سـانتی متـر و وزن 48 کیلـوگرم،در رشـته پرتاب وزنه، پرتاب توپ بیس بال، پرش طول، دوي 80 متر با مـانع، پـرش ارتفـاع و پرتـاب نیـزه بـه مـدال طـلا دسـت یافـت. او یـک ورزشـکار شـگفت آور بـود، وي فعالیـت خـود را بـه عنـوان یـک بسکتبالیست شروع نمود، سپس در المپیک 1932 دو مدال طلاي دو ومیدانی را از آن خود کرد. در سال1935 ،دیدریکسون با داشتن 82 پیروزي در تورنمنتهاي مختلف طـی 20 سـال زنـدگی خـود، رشته گلف را برگذید و در آن نیز به سطح عالی رسید. استعداد در روند پیشرفت یکی دیگر از ابعاد ورزشی است بـدین معنـا کـه در همـه رده هـاي سـنی ورزشکاران با استعدادي وجود دارند که در فعالیتهاي ورزشی خود برتر بوده یا حتی بر حریفان خـود غالب می شوند. آنها در آنچه که اکنون انجام می دهند خوب هـستند. اگـر ورزشـکاري در سـن 10 سالگی خوب است، تضمینی وجود ندارد که در سنین 16،15یا 20 سالگی هم خوب باشد.
استعدادیابی حرکتی ورزشی
برنامه ریزي براي رشد و توسعه استعداد حرکتی از اوایل کودکی امکانپذیر است.تواناییهـاي حرکتـی در مراحل مختلف یادگیري تأثیر یکسانی ندارد و در هر مرحله از یادگیري به تواناییهاي خاصـی نیـاز است. در مراحل اول یادگیري، توانایی فضایی و در مراحل نهایی یادگیري، توانـایی حـسی حرکتـی مهمتر از سایر تواناییها است. انتخاب افراد مستعد براي ورزش از بین افراد بسیار، فقط یک گام ابتـدایی در فراینـد نـسبتاً طـولانی تربیت ورزشکار است. پس از انتخاب، کودکان باید از نظر بدنی و روانی و اجتمـاعی بـراي شـرکت در تمرین و رقابت ورزشی آماده باشند و مدام مورد ارزیابی قرار گیرند. محیط آموزشی باید سالم، لذت بخش و بی خطر باشد. تربیت ورزشـی در مـدارس بخـش مهمـی از فرایند استعداد یابی است. اگر چه استعداد یابی کاملاً تخصصی و فنی اسـت، ولـی معلمـین آشـنا بـا برخی زمینه هاي نظري و کاربردي ساده در استعداد یابی می توانند هدایت و راهنمـایی اولیـه را بـه عهده بگیرند. به طور کلی تشخیص و انتخاب استعداد حرکتی دانش آموزان از طریق انـدازه گیـري و شناسایی مؤلفه هاي زیر امکانپذیر است:
1 -شناسایی و اندازه گیري ویژگیهاي جسمانی و بدنی
2 – شناسایی و اندازه گیري عملکرد ادراکـی-حرکتـی (توانـایی حرکتـی)
3 – شناسـایی و انـدازه گیـري توانـایی یـادگیري مهارتهـاي ورزشـی
4 – شناسایی و اندازه گیري ویژگیهاي روانی و عاطفی
5 – شناسایی عوامل ناملموس
اندازه گیري به منظور انتخاب باید در طول دوران رشد انجام بگیرد و چند مرحله اي باشد؛ زیرا پـیش بینی یا انتخاب اولیه دقت لازم را ندارد. از طرف دیگر، انتخاب چند مرحله اي به مربیـان امکـان مـی هد که دانش آموزان را از نظر تغییرات رشدي در زمینه جسمانی، عاطفی- اجتماعی و فرهنگی تحـت کنترل داشته باشند. از طرف دیگر، انـدازه گیـري مـستمر در دوران مدرسـه امکـان تغییـر و اصـلاح انتخاب اولیه و هدایت فرد را به رشته هاي ورزشی مشابه و نزدیـک فـراهم مـی آورد. و ایـن نکتـه را نباید نادیده گرفت که عوامل زیادي مانند تبلیغ و تأکید رسانه گروهی، علاقه والدین یا سـایر اعـضاي خانواده امکان دسترسی بیشتر به تسهیلات ورزشی و گروه همتایان نیـز در فراینـد انتخـاب و اصـلاح رشته ورزشی مورد علاقه دانش آموزان تأثیر می گذارند.
ساختار قامتی (Posture)
ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻗﺎﻣﺘﯽ ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻬﻢ در ورزش و ﺳﻼﻣﺖ اﺳﺖ. ﻧﺎﻫﻨﺠﺎري ﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻗﺎﻣﺘﯽ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ ﮐﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ ﻓﺮد را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻗﺮار داده، ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ورزﺷﯽ اﻓﺮاد ﻧﯿﺰ ﺗﺎﺛﯿﺮ زﯾﺎدي دارد. وﺟﻮد ﻧﺎﻫﻨﺠﺎري در ﻗﺎﻣﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺮوز ﺑﯿﻤﺎرﯾﻬﺎ و ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از زﻧﺪﮔﯽ ﺳﺎﻟﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ وﻗﺘﯽ ﺻﺤﺒﺖ از دردﻣﻔﺎﺻﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد، ﺷﺎﯾﺪ اﺻﻼ وﺿﻌﯿﺖ ﺻﺤﯿﺢ ﺑﺪن و ﻧﺎﻫﻨﺠﺎري ﻗﺎﻣﺘﯽ ﺑﻪ ذﻫﻦ ﻣﺎ ﺧﻄﻮر ﻧﮑﻨﺪ، اﻣﺎ ﻋﺪم ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ اﺳﮑﻠﺖ و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻗﺎﻣﺘﯽ ﺑﺪن در وﺿﻌﯿﺖ ﻫﺎي ﺻﺤﯿﺢ آن ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺮوز ﻧﺎﻫﻨﺠﺎري ﻗﺎﻣﺘﯽ و اﯾﺠﺎد درد در ﻣﻔﺎﺻﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد. از ﻃﺮﻓﯽ داﺷﺘﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻗﺎﻣﺘﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﻬﺒﻮد اﺟﺮاي ﺣﺮﮐﺘﯽ اﻓﺮاد در ورزش ﻣﯽ ﺷﻮد. ﭘﺲ ﺳﻨﺠﺶ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻗﺎﻣﺖ اﻓﺮاد از اﻫﻤﯿﺖ زﯾﺎدي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ. ﺑﺮاي ﺳﻨﺠﺶ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻗﺎﻣﺖ اﻓﺮاد روش ﻫﺎي ﻣﯿﺪاﻧﯽ زﯾﺎدي وﺟﻮد دارد، وﻟﯽ اﮐﺜﺮ اﯾﻦ روش ﻫﺎ از دﻗﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﺒﻮده و ﯾﺎ روش ﻫﺎي ﺳﻨﺠﺶ ﭘﯿﭽﯿﺪه اي دارﻧﺪ. از اﯾﻦ رو ﻓﺮاﻫﻢ اوردن اﺑﺰار ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ ﺳﻨﺠﺶ دﻗﯿﻖ و اﺳﺎن اﯾﻦ ﻓﺎﮐﺘﻮر ﺿﺮوري ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.
دﺳﺘﮕﺎه آﻧﺎﻟﯿﺰ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻗﺎﻣﺘﯽ ﺟﻬﺖ ﺳﻨﺠﺶ و ارزﯾﺎﺑﯽ اﻧﺤﺮاﻓﺎت اﺳﮑﻠﺘﯽ ﺑﺪن از ﺟﻤﻠﻪ ﺷﺎﻧﻪ ﻫﺎ، ﮔﺮدن، ﻟﻮردوزﯾﺲ، اﻧﺤﺮاﻓﺎت ﭘﺎ و… ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﻪ ﮐﻤﮏ اﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺎ تشخیص ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ، درﻣﺎن را ﺗﺠﻮﯾﺰ ﮐﺮد. دﻗﺖ اﯾﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﯾﮏ درﺟﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و دﺳﺘﮕﺎه ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺑﺎزﯾﺎﺑﯽ ﻧﺘﺎﯾﺞ و ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ آزﻣﺎﯾﺸﻬﺎي ﻗﺒﻠﯽ را دارد. اﻧﺤﺮاﻓﺎت ﻗﺎﻣﺘﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در اﺛﺮ ﻋﺪم ﺗﻮازن ﻋﻀﻼﻧﯽ و ﺿﻌﻒ ﻋﻀﻼت و ﻣﻔﺎﺻﻞ ﺑﺎﺷﺪ.
عدم توجه به درس ورزش ، ناهنجاري هاي قامتي دانش آموزان | | 64 درصد دانش آموزان پژوهش شده در يک تحقيق، دچار ناهنجاري قامتي بودند; اين موضوع نشان مي دهد که ناهنجاري هاي قامتي دانش آموزان بايد جدي گرفته شود که لازمه آن توجه به زنگ ورزش و وجود مربيان متخصص تربيت بدني در آموزش و پرورش است. به گزارش فارس ، ورزش در همه دوره هاي زندگي بشر بر روي کره زمين، نقش و اهميت بسياري داشته است; در دوره نخستين که مهمترين هدف زندگي تغذيه و دفاع از خود بود، انسان ها به تقويت جسم خود مي پرداختند تا بتوانند با قدرت و مهارت بيشتري شکار کنند يا هنگام بروز خطر به دفاع از خود بپردازند. در دوران باستان، پسران از سنين کودکي و نوجواني به قوي کردن بدن و مهارت يافتن در سوار کاري و شمشير زني و تيراندازي تشويق مي شدند تا در آينده سربازاني نيرومند و ماهر براي پيوستن به ارتش باشند. در قرن وسطي، ورزش هاي سنتي و محلي باعث تفريح و سرگرمي مردم در ساعات فراغت مي شد و در قرن حاضر، ورزش در سطح بين الملل گسترش و اهميت يافته و تبديل به چنان پديده بزرگي شده است که ديگر در هيچ کشوري نيست که براي آن امکانات زياد به وجود نياورده باشند و بخشي از زندگي و اوقات فراغت مردم به ويژه نسل جوان با ورزش سپري نشود. اما اينکه ورزش جوانان و نوجوانان چگونه است، مسئله اي است که بايد درباره آن بيشتر سخن گفت. در مدارس به درس تربيت بدني اهميت داده نمي شود هانيه براري، دانش آموز غيرانتفاعي منطقه 20 شهرري در خصوص وضعيت ورزشي مدرسه خود مي گويد: معمولا به ورزش دانش آموزي در مدرسه ما اهميت داده نمي شود و دروس اختصاصي براي مسئولان مدرسه از اهميت ويژه اي برخوردار است و ساعات کمي در اختيار ورزش مي گذارند. اين دانش آموز بيان مي کند: اغلب مربيان درس هاي تخصصي براي ارائه کلاس هاي تقويتي از ساعات ورزشي استفاده مي کنند. وي ادامه مي دهد: مسئولان مدارس با وجود در اختيار داشتن فضاها و امکانات ورزشي مناسب، شرايط استفاده بهينه براي دانش آموزان از اين امکانات را فراهم نمي کنند و به اين دليل که ساعت ورزش در زنگ آخر بود، دانش آموزان با بي حوصلگي حرکات ورزشي را انجام مي دهند. اين دانش آموز در خصوص دروس تئوري تربيت بدني در مدرسه خود ادامه مي دهد: مربيان ورزشي يک جزوه مربوط به درس واليبال در اختيار دانش آموزان قرار مي دهند که هيچ امتحاني هم از اين جزوه گرفته نمي شود. ساعات ورزش در مدارس بسيار کم است رضا قرباني، دانش آموزسال سوم دبيرستان منطقه 12 در اين خصوص اظهار مي دارد: در حال حاضر در مدارس به ورزش دانش آموزي توجه نمي شود و تنها ورزشي که در مدارس پسرانه انجام مي شود، فوتبال است و به آمادگي جسماني، حرکات اصلاحي و ورزيده کردن اندام دانش آموزان که اصل ورزش دانش آموزي است، توجه نمي شود. وي در خصوص ورزش صبحگاهي اضافه مي کند: در مدرسه ما در طول يک سال فقط 3 يا 4 بار ورزش صبحگاهي انجام مي شود که نمي توان درباره کيفيت آن صحبت کرد. اين دانش آموز درخصوص مطالب تئوري درس تربيت بدني مي افزايد: مربيان ورزشي فقط يک بار در اول دبيرستان جزوه اي در اختيار دانش آموزان قرار مي دهند که در اين جزوه درباره آسيب هايي که در اثر بازي هاي فوتبال، واليبال و بسکتبال ممکن است دانش آموزان به آن مبتلا شوند مطالبي ارائه مي دهد. وي در خصوص کميت و کيفيت ساعات ورزش مي گويد: ساعات ورزش در مدارس بسيار کم است و از نظر کيفيت هم مناسب نيست; مربيان تربيت بدني در اين ساعت يک توپ به دانش آموزان مي دهند و باقي ساعات را در دفتر مربيان، استراحت مي کنند. اين دانش آموز اضافه مي کند: از مسئولان تقاضا داريم که کنترل خود را در خصوص مربيان ورزشي بيشتر کنند و از مربيان متخصص و داراي تجربه ورزشکاري در مدارس استفاده کنند تا دانش آموزان با علاقه بيشتري در ساعات ورزش حضور داشته باشند. امکانات ورزشي در مدارس وضعيت مناسبي ندارد نجمه کبرکوهيان، دانش آموز راهنمايي منطقه 15 در خصوص وضعيت ورزش مدرسه خود مي گويد: وضعيت ورزشي و امکاناتي که در اختيار دانش آموزان مدرسه ما قرار دارد اصلا مناسب نيست; وسايل ورزشي که در اختيار دانش آموزان هست کم يا خراب است. اين دانش آموز مي افزايد: ورزش صبحگاهي هم به صورت منظم در مدرسه برگزار نمي شود و فضاي مناسب هم در اين زمينه وجود ندارد. وي ادامه مي دهد: ساعات تربيت بدني در هفته حدود 45 دقيقه است که بيشتر اوقات زمان کافي براي ورزش کردن و تمرينات ورزشي وجود ندارد. اين دانش آموز بيان مي کند: واليبال و بسکتبال و آمادگي جسماني تنها رشته هايي هستند که دانش آموزان مي توانند آموزش ببينند که اين رشته ها نيز به دليل نبود امکانات ورزشي مناسب و وقت کافي انجام نمي شود. دبيرستان البرز از مربيان ورزش متخصص برخوردار است محمد حسين قطبي، دانش آموز دبيرستان البرز در خصوص وضعيت ورزشي دبيرستان خود اظهار مي دارد: دبيرستان ما از مربيان ورزش متخصص برخوردار است; اين مربيان روي حرکات اصلاحي دانش آموزان کار مي کنند که در اين زمينه همايشي هم براي دانش آموزان برگزار شد و جزوه اي در اختيار دانش آموزان قرار دادند و بعد امتحاني از اين جزوات گرفتند. اين دانش آموز مي افزايد: ساعات درس تربيت بدني دبيرستان ما 4 ساعت است و رشته هاي ورزشي فراواني دارد به طوري که هر دانش آموز در هر رشته اي که علاقه مند است، آموزش مي بيند. وي در خصوص فضاهاي ورزشي بيان مي کند: فضاهاي ورزشي دبيرستان ما از نظر کيفيت و کميت عالي است به طوري که يک زمين چمن طبيعي، يک زمين چمن مصنوعي، 4 زمين فوتبال، 5 زمين واليبال و 5 زمين بسکتبال و 4 ميز پينگ پنگ و امکانات ورزشي مناسب دارد. وي ادامه مي دهد: مربيان در طول سال درباره حرکات اصلاحي، ساختار استخوان بندي، اسکلت بندي، روش صحيح نشتن، برخواستن و مشکلاتي که ممکن است دانش آموزان دچار شوند، آموزش مي دهند. جزوات کتبي تريبت بدني سبب افزايش يادگيري مي شود زينب آبشاري دانش آموز منطقه 14 در خصوص وضعيت ورزشي مدرسه خود مي گويد: مربيان ورزشي براي رشته هاي ورزشي مثل واليبال و بسکتبال جزوه اي در اختيار دانش آموزان قرار مي دهند و بعد از اين جزوات امتحاناتي مي گيرند. اين دانش آموز در خصوص ساعات ورزش مي افزايد: ساعات ورزش در مدرسه ما کافي نيست و بايد افزايش يابد. وي ادامه مي دهد: مربيان ورزشي در ابتداي سال درباره رشته هاي مورد علاقه دانش آموزان سوال کرده و طبق آمار گرفته شده، رشته هاي ورزشي مورد علاقه دانش آموزان را آموزش مي دهند. وي در خصوص ارائه تئوري درس تربيت بدني بيان مي کند: ارائه کتبي درس تربيت بدني سبب يادگيري بيشتر دانش آموزان مي شود. در مدارس هيچگونه تشويقي براي ورزش دانش آموزان وجود ندارد غلامرضا عزيزي، مربي يکي از مدارس شهرري بيان مي کند: آموزش و پرورش مي تواند استعداد يابي خوبي در زمينه ورزش دانش آموزي داشته باشد و دانش آموزان را با شرايط و موقعيت مناسب هدايت کند و فضاي ورزشي مناسب را در اختيار مدارس قرار دهد اما به استعداد هاي دانش آموزان اهميت داده نمي شود و فعاليت هاي کمي براي فضاهاي ورزشي وجود دارد. اين معلم مي افزايد: مسئولان مدرسه با هزينه بسيار کم مسابقات واليبال، بسکتبال، تکواندو و هند بال را برگزار مي کنند و اگر اصرار مربيان ورزشي نباشد اين هزينه کم نيز در مصارف ديگر صرف مي شود. وي بيان مي کند: اگر دانش آموزي قهرمان کشوري مي شود يک فعاليت کاملا انفرادي است يعني تلاش و کوشش خودش است که اين قهرماني را کسب کرده و در مدرسه کسي تلاشي براي موفقيت او نکرده است. عزيزي مي گويد: مدارس بايد توجه بيشتري نسبت به ورزش دانش آموزان داشته باشند که متاسفانه به ورزش دانش آموزي اهميتي نمي دهند و هيچگونه تشويق و ترغيبي نيز براي دانش آموزان انجام نمي دهند. عزيزي اضافه مي کند: ورزش دانش آموزي جايگاه خوبي در آموزش و پرورش ندارد و لازم است که آموزش و پرورش شرايط مطلوب تري را براي دانش آموزان ايجاد کند تا ورزش دانش آموزي جايگاه رفيع و بهتري داشته باشد. وي بيان مي کند: با توجه با اينکه مربي نقش مهمي در استعداد يابي دانش آموزان دارد، اکثر مدارس فاقد مربي تربيت بدني متخصص هستند و اگر هم يک مربي تربيت بدني داشته باشند، ورزشي که انجام مي دهند، يک نرمش ساده و جزيي است. عزيزي اظهار مي کند: هيچگونه فضاي ورزشي براي تامين ورزش دانش آموزان وجود ندارد و دانش آموزان اکثر مدارس داخل حياط ورزش مي کنند که حتي آسفالت مناسبي ندارد. وي بيان مي کند: در جنوب شهر تهران فضاي ورزشي نيست و مشکلات عمده اي در فضاي ورزشي براي دانش آموزان وجود دارد. عزيزي در خصوص ورزش صبحگاهي مي گويد: 80 درصد مدارس، ورزش صبحگاهي را انجام نمي دهند و در در مقاطع متوسطه اين ورزش اصلا صورت نمي گيرد. بودجه تربيت بدني در مصارف ديگر خرج مي شود باقر ايرانشاهي، يک مربي ورزش منطقه 16 در خصوص وضعيت ورزش دانش آموزي مي گويد: در بسياري از مدارس اگر اصرار مربي ورزشي نباشد يا اينکه مدير، فرد ورزشي نباشد بودجه در نظر گرفته شده براي ورزش را در زمينه هاي ديگر خرج مي کنند. وي ادامه مي دهد: شهرداري هم سالانه وسايل و امکانات ورزشي در اختيار مدارس قرار مي دهد که کيفيت پاييني دارد و کارايي بسياري نيز ندارد و با توجه به نياز مدارس نيست; از سويي اين امکانات اغلب در انباري مدارس باقي مي ماند. اين مربي مي افزايد: در برخي از مدارس به خصوص در مدارس غيرانتفاعي، فضاي مناسبي براي ورزش وجود ندارند مگر اينکه سالن ورزشي براي دانش آموزان کرايه کنند که معمولا اين کار را نيز انجام نمي دهند به اين دليل که مدير و مسئولان مدرسه تمايل دارند که دانش آموزان در دروس تخصصي موفق باشند و عملي را جهت بهتر شدن ساعات ورزشي دانش آموزان انجام نمي دهند و جهت شرکت بچه ها در مسابقات و مراسم ورزشي رضايتي ندارند و معتقد هستند که به درس دانش آموزان لطمه وارد مي شود. وي بيان مي کند: گروهي از دانش آموزان در مدارس پايين شهر گرفتاري و مشکلاتي دارند که ورزش را رها کرده و دنبال کار مي روند اين در حالي است که در ورزش استعداد هاي زيادي دارند و درصد خيلي کمي از بچه ها مي مانند که بخواهند در ورزش مدارس فعاليت داشته باشند تا استعداد يابي شوند و بتوانند فعاليت کنند و به جايي برسند. اين مربي مي گويد: در منطقه ما، رشته ورزشي مثل دو و ميداني آنچنان فعاليتي ندارد و شايد يک بار در اين زمينه مسابقه اي برگزار شده و به ورزش هايي که ورزش مادر هستند بها داده نمي شود. وي ادامه مي دهد: ورزش صبحگاهي 2 سال است که به آن اهميت مي دهند و در اين زمينه فعاليت مي کنند البته هيچ مسئولي بر آن نظارت ندارد; يک سري CD در اختيار مربيان ورزشي گذاشته شده است و صبح ها طبق آن به دانش آموزان نرمش هايي را آموزش مي دهند. مدارس جديدالاحداث داراي سالن ورزشي مي شوند حسين جعفري، کارشناس مسئول توسعه و تجهيز فضاهاي ورزشي آموزش و پرورش در اين خصوص مي گويد: مصوبه سازمان مديريت و برنامه ريزي که در سال 82 ابلاغ شد، منجر به افزايش سالن هاي ورزشي در مدارس استان ها شد. وي ادامه مي دهد: دانش آموزان براي انجام حرکات ورزشي مجبور بودند در حياط مدرسه در هواي گرم و سرد و در ديد اوليا و مربيان و مردمي که به مدرسه رفت و آمد مي کردند، ورزش کنند که وجود چنين مشکلاتي باعث پيدايش سالن هاي مخصوص ورزشي در مدارس شد. کارشناس مسئول توسعه فضاهاي ورزشي آموزش و پرورش مي گويد: ايجاد چمن مصنوعي در مدارس براي شادابي و نشاط برنامه ورزشي دانش آموزان، از ديگر برنامه هاي در حال اجراست که اين طرح با مشارکت استان ها انجام مي شود. جعفري اضافه مي دهد: تغيير کاربري از ديگر برنامه هاي در حال اجراست که در اين طرح در نظر داريم اماکن کم استفاده و بلااستفاده مانند سالن امتحانات، کتابخانه ها و انباري مدارس را تغيير کاربري دهيم و به فضاي ورزشي تبديل کنيم. 64 درصد دانش آموزان پژوهش شده ناهنجاري قامتي دارند رضا رفيعاني، سرپرست اداره کل تربيت بدني وزارت آموزش و پرورش مي گويد: طبق گزارش کار تحليلي و تحقيقي که در سال 86 - 87 در چهار دوره تحصيلي در 20 استان انجام شد، تعداد 688 هزار و 576 دانش آموز مورد ارزيابي ساختار قامتي قرار گرفتند که درصد زيادي از اين دانش آموزان با مشکل «ساختار قامتي» مواجه بودند. وي ادامه مي دهد: تعداد دانش آموزان دختر دوره راهنمايي 174 هزار و 191 نفر بودند که از اين تعداد69 درصد ناهنجاري قامتي و 30/9 درصد وضعيت طبيعي داشتند همچنين دانش آموزان دختر در دوره متوسطه 173 هزار و 726 نفر بودند که 72/4 درصد ناهنجاري قامتي و 27/6 درصد نيز وضعيت طبيعي داشتند. رفيعاني مي گويد: دانش آموزان پسر دوره راهنمايي 173 هزار و 491 نفر بودند که از اين تعداد 57/6درصد ناهنجاري قامتي داشته و 42/4 درصد نيز طبيعي بودند ضمن اينکه دانش آموزان پسر در دوره متوسطه 167 هزار و 168 نفر بودند که از اين تعداد 58/50 درصد ناهنجاري قامتي و 41/4درصد نيز وضعيت طبيعي داشتند. سرپرست اداره کل تربيت بدني وزارت آموزش و پرورش ناهنجاري قامتي که مورد ارزيابي قرار گرفته است را «سر به جلو»، «شانه نامتقارن»، «پشت کج»، «پشت گرد»، «پشت گود»، «پشت صاف»، «زانوي ضربدري»، «زانوي پرانتزي»، «کف پاي صاف» و «شصت کج» اشاره کرد و گفت: درصد زيادي از اين دانش آموزان که مورد ارزيابي قرار گرفته اند، با مشکل ساختار قامتي مواجه هستند. رفيعاني اضافه مي کند: ميانگين وجود ناهنجاري در بين دانش آموزان سطح کشور 64 درصد است که از اين تعداد 35/56 درصد دانش آموزان وضعيت طبيعي دارند. وي بيان مي کند: اين آمار نشان دهنده مرتبط بودن وزارت بهداشت و وزارت آموزش و پرورش با دانش آموزان است که بايد هر چه سريع تر براي پيشگيري از ناهنجاري هاي قامتي دانش آموزان چاره اي بينديشند. سرپرست تربيت بدني وزارت آموزش و پرورش مي گويد: با توجه به اينکه اداره کل تربيت بدني آموزش و پرورش مسئول حفظ سلامت و بالا بردن آمادگي جسماني دانش آموزان است و در نهايت وظيفه شناسايي استعدادهاي برتر ورزشي دانش آموزان براي معرفي آنها به قهرمانان حرفه اي ورزش را دارد، تلاش مي کند تا به وظيفه اصلي خود که پرداختن به ورزش همگاني است، کمک کنند. رفيعاني مي افزايد: يکي از عواملي که مي تواند در ناهنجاري هاي قامتي تاثيرگذار باشد را کمبود مربيان متخصص تربيت بدني در آموزش و پرورش است و وجود مربيان متخصص در آموزش و پرورش سبب کاهش ناهنجاري هاي قامتي، شناسايي و پيشگيري مي شود. وي با تاکيد بر ضرورت آشنايي مربيان با ناهنجاري هاي قامتي ادامه مي دهد: چنانچه مربيان اين ناهنجاري ها را به موقع شناسايي کرده و دانش آموزان را به کلنيک هاي حرکات اصلاحي و مراکز تربيت بدني و تندرستي ارجاع دهند، مي توان اين ناهنجاري ها را در دانش آموزان کنترل کرد. سرپرست تربيت بدني وزارت آموزش و پرورش بيان مي کند: اگر ناهنجاري قامتي در دوره ابتدايي شناسايي نشود، تنها کمکي که به اين دانش آموزان مي شود اين است که از پيشرفت اين ناهنجاري جلوگيري کنند چرا که ناهنجاري شکل گرفته به حالت اوليه برنمي گردد. زنگ ورزش سليقه اي در مدارس سپري مي شود نورالله حيدري، عضو کميسيون آموزش و تحقيقات مجلس اظهار مي کند: نهادهاي مختلف کشور مانند آموزش و پرورش و تربيت بدني بايد درباره ورزش دانش آموزي اقداماتي را انجام دهند که رضايت کامل مردم را در پي داشته باشد. وي ادامه مي دهد: کم کاري براي ايجاد شرايط مناسب و برابر براي دانش آموزان دختر و پسر از سال هاي گذشته بوده است و در حال حاضر سالن هاي در حد نياز دانش آموزان دختر در اختيار آنها نيست. عضو کميسيون آموزش و تحقيقات مجلس مي گويد: سالن هاي فراهم شده براي دانش آموزان پسر نيز در سطح کشور جوابگوي نياز آنها نيست; يکي از تلاش هاي دولت نهم نيز ايجاد سالن هاي مختلف و امکانات ورزشي بود که تا حدودي فاصله طبقاتي بين استان ها را کم کند. حيدري مي افزايد: درس تربيت بدني از ابتداي دوره دبستان تا مقاطع بالاتر به دليل عدم نيروي متخصص تربيت بدني نتوانسته جاي خود را باز کند به همين دليل در حال حاضر در مدارس بحث هايي براي تربيت بدني انجام داده ايم که آن را به عنوان يک درس تخصصي در نظر بگيريم. وي اضافه مي کند: درس تربيت بدني در دوره ابتدايي به همان آموزگاران کلاس محول مي شود و اين طبيعي است که براي تربيت حرفه اي دانش آموزان تلاش نمي شود زيرا يک معلم نمي تواند در چند رشته، حرفه اي باشد. عضو کميسيون آموزش و تحقيقات مجلس بيان مي کند: استعداديابي دانش آموزان در بخش تربيت بدني حرکت مناسبي است که بايد در مجموعه ورزش دانش آموزي از دوره ابتدايي تا دبيرستان استعداد هاي ورزشي دانش آموزان را شناسايي کنند و مسئولان بايد استعداد هاي دانش آموزان، در دوره ابتدايي و کساني را که مستعد و خبره ورزشي هستند شناسايي کنند. وي خاطرنشان مي کند: استعداد يابي در تربيت بدني دانش آموزان در برخي از استان ها برجسته است اما در برخي استان ها ورود دانش آموزان به عرصه هاي ملي کمرنگ شده است. حيدري با تاکيد بر منابع و محتواي درس تربيت بدني در مدارس مي افزايد: اقدامات مطلوبي در تامين محتواي ورزشي صورت گرفته است که همچنان اين محتوا به صورت غيررسمي است و حتي کتابي به عنوان تربيت بدني در اختيار دانش آموزان نيست و اين سبب مي شود که ساعات ورزشي معمولا بر اساس سليقه معلمان ورزشي در دوران ابتدايي، راهنمايي و متوسطه سپري شود. وي مي گويد: بايد براي تامين محتواي رسمي، کتابي طراحي کنيم تا بتوانيم اهداف ورزش را بهتر به دانش آموزان انتقال دهيم. استعداديابي توان ورزشي بايد از دوره دبستان آغاز شود اسفنديار اختياري، يک عضو کميسيون آموزش و تحقيقات مجلس مي گويد: يکي از برنامه هاي مهم درسي دانش آموزان، ساعت ورزش است زيرا دانش آموزان از محيط دروس نظري خارج شده و وارد محيطي که سرشار از شادي و نشاط است، مي شوند. وي ادامه مي دهد: در برخي مدارس، ساعات درس تربيت بدني را به دروس ديگر و کلاس هاي تقويتي اختصاص مي دهند و اين معضلي براي ساعات تربيت بدني است که مربيان تربيت بدني بايد تجديدنظري در اين زمينه داشته باشند و ساعات تربيت بدني و برنامه هايي که سبب تقويت جسم و روح دانش آموزان مي شود را افزايش دهند. عضو کميسيون آموزش و تحقيقات مجلس مي افزايد: مدارس در شهرهاي بزرگ و کلانشهرها در مکاني قرار گرفته اند که نمي توان امکانات ورزشي را در اختيار دانش آموزان قرار داد. وي تصريح مي کند: با توجه به نبود بودجه کافي براي فضاي ورزشي دانش آموزان و نيروي متخصص در اين زمينه، مهم ترين مشکل باور کامل اين مشکلات از سوي مسئولان است. اختياري بيان مي کند: منابع و محتواي دروس تربيت بدني بايد وسيعتر باشد و اگر بخواهيم به منابع و محتواي ورزش دانش آموزي بيشتر توجه کنيم، بايد تمام ابعاد را در نظر بگيريم. نتيجه گيري، با ديدن هر مدرسه و نبود شور و نشاط در دانش آموزان پي به ضعيف بودن ساعات ورزش و ورزش صبحگاهي دانش آموزان مي بريم. 4 هزار فضاي ورزشي امسال در اختيار دانش آموزان قرار مي گيرد علي اصغر يزداني، معاون تربيت بدني وزير آموزش و پرورش اظهار مي دارد: بر اساس تفاهمنامه اي با سازمان تربيت بدني، مقرر شد 4 هزار فضاي ورزشي از ساعت 7 صبح تا 3 بعد از ظهر در اختيار آموزش و پرورش قرار گيرد. وي ادامه مي دهد: مقرر شده است در مدارس جديدالاحداث يا مدارس قديمي که تخريب و بازسازي مي شوند، سالن هاي ورزشي پيش بيني شود. معاون پرورشي و تربيت بدني وزير آموزش و پرورش مي افزايد: کتاب کار «راهنماي معلم» نيز براي درس تربيت بدني آماده است که در سال تحصيلي جديد به دست مربيان ورزشي خواهد رسيد. وي تصريح مي کند: ايجاد فضاهاي ورزشي در مدارس منجر به اهميت دادن بيشتر مربيان ورزشي و دانش آموزان به درس تربيت بدني مي شود که لازم است مانند ديگر دروس، روند طبيعي خود را جهت بهتر شدن طي کند. |
|
اهمیت آنتروپومتری(پیکر سنجی)
از جمله مهمترین کاربرد های انتروپومتری تعیین سوماتوتایپ یا تیپ بدنی است که شامل سه جزء اندومرفی (چاق) ،مزومرف (عضلانی) و اکتومرف (لاغر) می باشد.
آنتروپومتری Anthropometery کلمه ای یونانی است که از دو واژه Anthropo به معنی انسان و metery به معنی سنجش، تشکیل شده است. انتروپومتری بررسی و مطالعه ابعاد، شکل، ترکیب، تأثیرات بلوغ و عملکرد بدن انسان برای استفاده، مقایسه و دسته بندی انسان شناختی است که شامل اندازه گیری های بدن (قد، وزن، طول، پهناها، محیط ها، درصد چربی و تیپ بدنی) می باشد. از جمله مهمترین کاربرد های انتروپومتری تعیین سوماتوتایپ یا تیپ بدنی است که شامل سه جزء اندومرفی (چاق)، مزومرف (عضلانی) و اکتومرف (لاغر) می باشد.
بطور کلی اندازه گیری ابعاد بدن در دو وضعیــت صورت می گیرد:
۱- وضعیت ساکن
۲- وضعیت متحرک
دروضعیت ثابت اندازه گیری بدن در حالتی صورت می گیرد که بدن هیچ حرکتی نداشته باشد واین اندازه گیری را اصطلاحا آنتروپومتری استاتیک می گویند. در وضعیت متحرک اندازه گیری ابعاد بدن در حالتی که بدن در حالت حرکت می باشد، صورت خواهد گرفت. این اندازه گیری نیز آنتروپومتری دینامیک گفته می شود. بطور کلی آنتروپومتری شامل اندازه گیری اندازه های مختلفی از طول بدن، وزن، و حجم اندامها. فضای حرکتی و زوایای حرکتی هر یک از اندازه ها بوده و در نهایت تهیه آمار و اطلاعات منتج از آن در تعیین شکل و اندازه ابزار و وسایلی است که در محیط کار مورد استفاده این افراد قرار می گیرد.
پیکر سنجی بررسی و مطالعه ابعاد، شکل، ترکیب، تاثیرات بلوغ و عملکرد بدن انسان برای استفاده، مقایسه و دستهبندیهای انسان شناختی است که شامل اندازهگیریهای بدن (قد، وزن، طول، پهناها، محیطها، درصد چربی، تیپبدنی) میباشد. دانش پیکرشناسی قدمتی بسیار طولانی دارد. چرا که در پیکرشناسی قد و وزن به عنوان دو متغیر بسیار ساده قرنهاست که اندازه گیری می شود. اما امروزه در پیکرشناسی نوین با استفاده از اندازه گیری های دقیق و امکانات نرم افزاری موجود کاربردهای فراوانی برای این دانش وجود دارد.
آنتروپومتری دارای طیف گسترده ای از برنامه های کاربردی از جمله، بیومکانیک، ارگونومی، رشد و توسعه، علوم انسانی، پزشکی، روش تغذیه، ورزش درمانی، بهداشت و درمان، تربیت بدنی است. ارزیابی ترکیب بدن در زمینه های مختلف پزشکی، انسان شناسی، ارگونومی، عملکرد ورزشی و رشد کودک مفید است.
محققین علاقه زیادی در بررسی کمیت چربی بدن و ارتباط آن با وضعیت سلامت و عملکرد ورزشی دارند، اما دلایل خوبی برای اندازه گیری مقادیر دیگر ترکیبات بدن نیز وجود دارد. به عنوان یک نتیجه، علاقه به تکنیکهای ارزیابی ترکیب بدن به طور قابل توجهی در سال های اخیر به عنوان فن آوری های جدید توسعه یافته و در حال استفاده می باشند. روش های سنتی سنجش توده بدنی به عنوان یک معیار برای تعیین درصد چربی بدن معرفی شده اند، زیرا درک بهتری از ویژگی های بدنی را ایجاد می کنند. با وجود افزایش تعداد روشهای ارزیابی ترکیب بدن، اعتبار سنجی یک چالش مهم می باشد زیرا برخی بیان می کنند که یک روش دقیق تر از روش دیگری است.
در پیکر سنجی استاندارد از روشهای معیار و استاندارد انجمن بینالمللی پیکرسنجی ورزشی(ISAK) سود جسته میشود، در پیکرسنجی معیار کلیه اقدامات انجام شده برمبنای تعیین خطای فنی اندازهگیری(TEM) صورت میپذیرد تا بدین وسیله نتایج سنجش و ارزیابیهای بدست آمده براساس مراجع بینالمللی (از جمله IAS,BASS,TSAK) استاندارد و دارای اعتبار لازم میباشد.
آنتروپومتری در دو زمینه کاربرد دارد:
۱. برای تطبیق و تناسب ماشین با انسان در جهت راحتی و افزایش راندمان کاربر
۲. جهت استانداردسازی وسایل وتجهیزات مورد استفاده برای یک فرد یا کل جامعه
در این زمینه علاوه بر ابعاد بدن، نوع وسایل و تجهیزات مورد استفاده. جنس، میزان تحمل نیرو و فشار و سایر فاکتورها ی مربوطه به انسان از قبیل سن، جنس، نژاد، ساختار بدنی (ورزشکار، چاق. لاغر) نوع شغل، رژیم غذایی، وضعیت سلامتی، وضعیت بدن Posture، زمان (ابتدای روز. ، پایان روز)، تغییرات ارادی (مثل منقبض کردن عضله) لباس و تجهیزات فردی مورد توجه قرار میگیرد. که البته مهمترین آنها سن، جنس و تفاوتهای نژادی میباشد.
خدمات و نتایج پیکر شناسی
- استعدادیابی ورزشی برای تمام سنین
- شرایط استعدادیابی ورزشی به روش پیکر سنجی:
- سن افراد ۸ سال به بالا
- ۴۴ رشته ورزشی برای پسران و ۳۴ رشته ورزشی برای دختران مشخص میشود.
- انتخاب رشتهی ورزشی زیرنظر سازمان جهانی پیکرسنجی ISAK در استرالیا میباشد.
- امتیاز دهی در ۴۴ رشته ورزشی برای پسران و ۳۴ رشته ورزشی برای دختران (با توجه به وضعیت بدنی و سن فرد)
- تعیین شاخصه های بلوغ و تخمین دقیق قد نهایی با توجه به سن
- تخمین استقامت قلبی و عروقی
- دانستن فاکتورهایی مانند استقامت قلبی و عروقی، تیپ دقیق بدنی و درصد چربی بدن کمک بسزایی به مربیان رشته های ورزشی جهت ارائه بهترین سیستم تمرین به ورزشکاران می کند.
- تعیین دقیق تیپ بدنی یا سوماتوتایپ
- مشخص نمودن درصد چربی دقیق بدن
- مشخص نمودن ضریب بیماری های متابولیک
- مقایسه شاخصه های بدنی با نـٌرم جامعه
- از نتایج پیکر شناسی می توان در برنامه ریزی سیستم های تغذیه اصولی برای ورزشکاران و افراد معمولی استفاده کرد.
+ نوشته شده در یکشنبه بیست و پنجم مهر ۱۴۰۰ ساعت 13:58 توسط سعید فضل الهی
|